سردرد درد آشنایی برای همه افراد است.هر ساله تقریبا ۹۰% آقایان و ۹۵% خانم ها حداقل یکبار سردرد را تجربه کرده اند. ۳ نوع متداول آن سردرد تنشی، سینوسی و میگرن است.عواملی مثل استرس، خستگی، کمبود خواب، گرسنگی واستفاده زیاد از نوشیدنی ها و موادغذایی حاوی کافئین و کنار گذاشتن کافئین می تواند اثر تحریکی برای ایجاد سردرد داشته باشد.بعضی از بیماری ها مثل آنفولانزا، سینوزیت، خونریزی، پرفشاری خون و همچنین داروهایی مثل نیتروگلیسرین و داروهای هورمونی می توانند باعث ایجاد سردرد شوند.
در صورت وجود شرایط زیر ممکن است سردرد ناشی از مشکلات جدی باشد که در اسرع وقت نیاز به مراجعه به پزشک و داروساز دارد :
-سردرد ناگهانی که احساس فشار شدید داخل سر وجود داشته باشد (با یا بدون گرفتگی کردن)
– سردرد همراه تب
– تشنج
– گیجی یا کاهش هوشیاری
– سردرد همراه با درد گوش یا چشم
– سردرد در کودکان ( برای هر نوع سردرد تکرارشونده در کودکان باید به پزشک مراجعه شود، مخصوصا اگر درد در شب شروع شود و پس از بیدار شدن نیز ادامه داشته باشد)
| مدت درد | رده سنی | علائم | نوع |
| بسیار متغیر، معمولا چند ساعت | بیشتر در بالغین رخ می دهد اما در کودکان هم ممکن است ایجاد شود. | درد ضعیف تا متوسط پایدار در سر، معمولا در پیشانی یا در پشت سر حس می شود، عموما با علائم دیگر همراه نیست | تنشی |
| بسیار متغیر، معمولا چند ساعت طول می کشد و عموما فصلی است. | همه سنین، افرادی که آلرژی فصلی دارند بیشتر مستعد هستند. | درد ضعیف تا متوسط پایدار در صورت(معمولا در گونه ها و پل بینی)، ممکن است با احتقان (گرفتگی) بینی و ترشحات پشت حلق همراه باشد. | سینوسی |
| معمولا یک روز یا بیشتر طول می کشد، در طول بارداری و سنین بالا کمتر رخ می دهد. | معمولا در سنین نوجوانی تا جوانی رخ می دهد. در نوجوانان بیشتر در آقایان اما بعد از بلوغبیشتر در خانم ها دیده می شود. | درد متوسط تا شدید، معمولا با تهوع،استفراغ، حساسیت به نور و صدا همراه است، درد ممکن است در شقیقه، چشم یا پشت سر متمرکز شود و معمولا یک طرف را درگیر می کند. | میگرن |
درمان های دارویی درمان سردرد معمولا نیاز به نسخه پزشک دارند، مثل :
- بتابلاکرها : آتنولول، بیزوپرولول
- سه حلقه ای ها : آمی تریپتیلین، دوکسپین
- مهارکننده کانال کلسیم : وراپامیل
- ضد تشنج : گاباپنتین، سدیم والپروات (والپروسد)
- تریپتان ها : سوماتریپتان، ریزاتریپتان
تریپتان ها بیشتر در درمان حملات حاد میگرن مورد استفاده قرار می گیرند اما سایر دسته های دارویی برای پیشگیری مزمن سردرد است.برای تهیه این داروها باید به پزشک مراجعه کرد و نسخه تهیه کرد. یکسری از داروها که به خوبی درد را کنترل میکنند، OTC هستند و بدون نسخه می توان با مشورت داروساز تهیه کرد:
- استامینوفن: از داروهای کم خطر برای درمان سردرد است که تا ۲ گرم در روزمی تواند به راحتی تحمل شود. اما باید به این نکته توجه داشت که استفاده بیش از حد مجاز روزانه آن و یا یکسری از مواد مثل الکل در کنارآن می تواندآسیب جدی به کبد وارد کند.
- آسپرین : آسپرین سرکوب کننده خوب درد است و حتی در صورت استفاده مرتب می تواند از ایجاد سردرد میگرنی جلوگیری کند. اما استفاده طولانی مدت آن باعث آسیب به کلیه و مشکلات گوارشی مثل سوزش معده، تهوع و خونریزی معده شود. خونریزی گوارشی معمولا مخفی است و دیر تشخیص داده می شود، پس خود می تواند باعث ایجاد آنمی و مشکلاتی به دنبال آن شود و حتی خود می تواند عاملی برای ایجاد سردرد شود. بر همین اساس در صورت وجود مشکلات گوارشی در فرد بهتر است از آسپرین استفاده شود.
- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن، ناپروکسن، سلکوکسیب(سلکوسد) و … : این داروها می تواند درد را کاهش دهد و در پیشگیری میگرن هم موثر هستند. عوارض آن ها در استفاده طولانی مدت شبیه آسپرین است.
بعضی از افراد تمایل به استفاده از داروهایی با منشا گیاهی برای درمان دارند. گیاه باباآدم، گل مینا، عصاره نعنا، منیزیم به عنوان ماده معدنی، کوآنزیم Q10 و ویتامین B۱۲ می تواند به عنوان تسکین دهنده مورد استفاده قرار گیرد. تغییر در شیوه زندگی و کاهش استرس و انجام ورزش روزانه می تواند جزء درمان های طبیعی سردرد محسوب شوند.
طبق مطالعه ای که در سال ۲۰۱۹ در آمریکا انجام شده است، محققان به این نتیجه رسیده اند که بین مصرف زیاد نوشیدنی های حاوی کافئین (۳ وعده یا بیشتر) و بروز میگرن رابطه مستقیم وجود دارد. پس می توان اینگونه نتیجه گیری کرد که مقدار کم کافئین که در بعضی داروهای مسکن وجود دارد می تواند در کاهش درد موثر باشد اما با مصرف زیاد نوشیدنی های کافئینی، کافئین می تواند خود محرکی برای ایجاد سردرد میگرنی باشد.
